Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorujących określa norma PN ISO/IEC 17025:2005. W normie tej w rozdziale Wprowadzenie jest informacja: Zaleca się aby jednostki akredytujące, które uznają kompetencje laboratoriów badawczych i wzorcujących, wykorzystywały niniejszą normę międzynarodową jako podstawę do akredytacji.
Jednocześnie w tym samym rozdziale czytamy:
Zgodność systemu zarządzania jakością, w ramach którego działa laboratorium, z wymaganiami ISO 9001 nie oznacza wykazania kompetencji laboratorium do wydawania miarodajnych wyników i danych. Natomiast wykazanie zgodności z niniejszą normą międzynarodową nie implikuje zgodności systemu zarządzania jakością, w ramach którego działa laboratorium zgodnie z wymaganiami ISO 9001.
Mamy tutaj jednoznaczną odpowiedź, według jakiej normy powinno działać laboratorium. Zdecydowanie jest to norma PN ISO/IEC 17025:2005 „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorujących”.
Jakie są wymagania tej normy?
Wymagania dla laboratorium w normie PN ISO/IEC 17025:2005 podane są w dwóch rozdziałach.
Rozdział 4, w którym określone są wymagania dotyczące systemu zarządzania. Rozdział ten zawiera wymagania dotyczące: organizacji, systemu zarządzania, nadzoru nad dokumentami, przeglądu zapytań ofert i umów, podwykonawstwo badań i wzorcowań, zakupy usług i dostaw, obsługa klienta, skargi, nadzorowanie niezgodnych z wymaganiami badań i/lub wzorcowań, doskonalenie, działania korygujące, działania zapobiegawcze, nadzór nad zapisami, audity wewnętrzne, przeglądy zarządzania.
Rozdział 5, który zawiera wymagania techniczne, a w nim wymagania dotyczące: personelu, warunków lokalowych i środowiskowych, metody badań i wzorcowań oraz ich walidacja, wyposażenie, spójność pomiarowa, pobieranie próbek, postępowanie z obiektami do badań i wzorcowań, zapewnienie jakości wyników badania i wzorcowania, przedstawianie wyników
Norma ta oprócz wymagań systemowych, dotyczących zarządzania zawiera jak widać również wymagania techniczne, dotyczące wykonywania badań. Jeżeli laboratorium chce, aby wyniki jego badań były uznawane, na pewno musi wdrożyć wymagania tej normy.
Czy akredytacja?
Akredytacja laboratoriów jest ogólnie przyjętą w Unii Europejskiej metodą zapewnienia jakości badań, a „Certyfikaty akredytacji” są potwierdzeniem, że Laboratorium spełnia wymagania międzynarodowej normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 „Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących „. Wówczas wyniki badań mogą być uznawane nie tylko w Polsce ale i w krajach które są członkami porozumień o wzajemnym uznawaniu pomiędzy równoważnymi jednostkami działającymi zgodnie z normą PN ISO/IEC 17025:2005. Ale czy potrzebna jest akredytacja, o tym w głównej mierze decyduje klient. Czy Państwa klient wymaga, aby laboratorium posiadało akredytację do badań wody i ścieków? A może wystarcza mu tylko wdrożony system?
Gdzie się ubiegać się o akredytację?
O akredytację można ubiegać się w Polskim Centrum Akredytacji. Wymagania dotyczące akredytacji laboratorium badawczego można znaleźć na stronie internetowej PCA. Opisują one krok po kroku proces akredytacji, łącznie z wymaganiami, dokumentami obowiązującymi oraz kosztami.
Co z konkurencją?
Laboratoria Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska posiada już akredytację, m.in. dla metod badawczych w zakresie ochrona środowiska dla wody i ścieków. Brak akredytacji laboratorium w tym zakresie może w niedługim czasie spowodować brak zamówień na badania, a co za tym idzie laboratorium stanie się niekonkurencyjne. Warto zatem pokusić się o akredytację.