Na wielu wyrobach przemysłowych musi być umieszczone oznakowanie CE, aby mogły zostać legalnie wprowadzone do obrotu w krajach Unii Europejskiej oraz w Norwegii, Islandii i Księstwie Lichtenstein (czyli trzech należących do EFTA pozaunijnych państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego). W Polsce obowiązek ten istnieje od dnia wstąpienia do Unii Europejskiej, czyli od 1 maja 2004 r.
I. Oznakowanie CE – kiedy wymagane?
Oznakowanie CE jest wymagane w stosunku do wielu kategorii wyrobów, takich jak:.
- maszyny,
- wyroby elektroniczne i elektryczne, ciśnieniowe, medyczne,
- środki ochrony indywidualnej,
- zabawki,
- jachty i łodzie rekreacyjne
- oraz wiele innych.
Wyjątek stanowią wyroby budowlane, które w Polsce mogą, ale nie muszą posiadać oznakowanie CE (Ustawa o wyrobach budowlanych z dnia 16 kwietnia 2004 r. przewiduje, że wyroby budowlane mogą być wprowadzane do obrotu na podstawie oznakowania CE lub krajowego znaku budowlanego).
II. Co ważnego dla przedsiębiorców?
W związku z oznakowaniem CE przedsiębiorcy najczęściej pytają:
- Czy wyrób, który zamierzam produkować lub importować, musi mieć oznakowanie CE? Gdzie mogę się tego dowiedzieć?
- Jeśli mój wyrób musi mieć oznakowanie CE, to co mam zrobić, żeby je uzyskać? Jakie wymagania trzeba spełnić? Czy muszę uzyskać jakiś certyfikat? Od jakiej instytucji?
- Co mi grozi, jeśli będę oferował wyrób bez znaku CE?
III. Gdzie szukać informacji?
Odpowiedzi na powyższe pytania znaleźć można przede wszystkim w odpowiednich przepisach prawnych:
- Poziom UE – na poziomie Unii Europejskiej zagadnienia związane z oznakowaniem CE uregulowane są w ponad 20 dyrektywach, z których każda dotyczy innej kategorii wyrobów.
- Poziom krajowy – dyrektywy nie obowiązują jednak bezpośrednio w państwach członkowskich Unii Europejskiej, lecz ich treść musi być przeniesiona do prawa krajowego poszczególnych państw. Do prawa polskiego dyrektywy związane z oznakowaniem CE zostały przeniesione przede wszystkim ustawą z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności oraz rozporządzeniami wykonawczymi do niej (każde z nich odpowiada jednej dyrektywie). Ponadto niektóre dyrektywy przeniesiono do polskiego prawa oddzielnymi ustawami.
IV. Wykaz dyrektyw i odpowiadających im polskich aktów prawnych dostępny jest na stronie internetowej Euro Info:
http://www.euroinfo.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=808&Itemid=59
Każda z dyrektyw (i odpowiadający jej polski akt prawny) określa, jakie wyroby jej podlegają, z jakimi wymaganiami muszą być zgodne, jakie procedury trzeba wypełnić, żeby ostatecznie móc umieścić na wyrobie oznakowanie CE (Uwaga! Niektóre z tych zasad nie dotyczą wyrobów budowlanych). |
Dyrektywy oparte są na podobnych zasadach, które zostały w uproszczeniu przedstawione poniżej (Uwaga! Niektóre z tych zasad nie dotyczą wyrobów budowlanych).
- Producent wyrobu musi spełnić odpowiednie wymagania i procedury, a następnie umieścić na wyrobie oznakowanie CE. Jeżeli producent ma siedzibę poza UE i nie ustanowił upoważnionego przedstawiciela, wtedy odpowiedzialność za wyrób spada na importera (który jednak nie jest uprawniony do umieszczania CE na wyrobie).
Sytuacja importerów bywa trudna („za wszystko odpowiadają – na nic nie mają wpływu”), można więc zalecić im przede wszystkim sprowadzanie wyrobów od wiarygodnych producentów, którzy spełnili wszystkie wymagania i umieścili na swoich wyrobach oznakowanie CE. |
- Wyrób musi być zgodny z odnoszącymi się do niego tzw. zasadniczymi wymaganiami zapisanymi w dyrektywie. Mają one na celu uniknięcie zagrożeń dla zdrowia i życia, ewentualnie środowiska lub mienia.
- Najprostszą drogą do spełnienia zasadniczych wymagań jest z reguły zastosowanie odpowiednich europejskich norm technicznych (tzw. norm zharmonizowanych). Nie są one obowiązkowe, lecz ich stosowanie daje domniemanie zgodności wyrobu z zasadniczymi wymaganiami. Wykazy norm zharmonizowanych dla poszczególnych dyrektyw dostępne są na stronie PKN
http://www.pkn.pl/index.php?pid=wykaz_norm_zharm
- Każdy wyrób przed wprowadzeniem do obrotu musi zostaćKażda z dyrektyw (i odpowiadający jej polski akt prawny) określa, jakie wyroby jej podlegają, z jakimi wymaganiami muszą być zgodne, jakie procedury trzeba wypełnić, żeby ostatecznie móc umieścić na wyrobie oznakowanie CE (Uwaga! Niektóre z tych zasad nie dotyczą wyrobów budowlanych).poddany przewidzianej dla niego procedurze oceny zgodności, w celu wykazania, że rzeczywiście zasadnicze wymagania zostały spełnione. Niektóre procedury obejmują obowiązkowy udział zewnętrznej jednostki notyfikowanej..
- Producent (lub jego upoważniony na piśmie przedstawiciel) wystawia deklarację zgodności i umieszcza na wyrobie oznakowanie CE
Za wprowadzenie do obrotu wyrobu bez CE, niespełniającego zasadniczych wymagań itd. można zostać ukaranym grzywną (więcej na ten temat w rozdz. 7 ustawy o systemie oceny zgodności).