Czynniki szkodliwe, w przypadku podwyższonego poziomu oddziaływania na człowieka, stają się niebezpieczne. Dlatego tak ważna jest ich kontrola! Pracodawca musi spełniać właściwe obowiązki w zakresie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Na co jako szef produkcji powinieneś zwracać szczególną uwagę, aby skutecznie zminimalizować zagrożenia zdrowia, a nawet życia na produkcji? Czego musisz w tym zakresie wymagać od służby bhp w firmie?
Obowiązki pracodawcy
W ramach zapobiegania chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą każdy pracodawca musi:
- utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy i urządzenia służące do pomiarów tych czynników,
- przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować oraz przechowywać wyniki tych badań i pomiarów, a także udostępniać je pracownikom.
Natomiast do szczegółowych obowiązków pracodawcy należy:
przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, dokonanie rozeznania w zakresie:
- procesów technologicznych i występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia w środowisku pracy,
- organizacji i sposobu wykonywania pracy;
- wykonanie badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy nie później niż w terminie 30 dni od rozpoczęcia działalności;
- poinformowanie pracowników o wynikach przeprowadzonych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w sposób ustalony w danym zakładzie pracy oraz umieszczenie aktualnych wyników na odpowiednim stanowisku pracy;
- prowadzenie na bieżąco rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowisku pracy;
- wpisywanie na bieżąco wyników badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia do karty badań i pomiarów czynników szkodliwych;
- w przypadku likwidacji firmy przekazanie rejestru i karty właściwemu miejscowo państwowemu inspektorowi sanitarnemu;
- przechowywanie wyników badań i pomiarów przez 3 lata, licząc od daty ostatniego wpisu, a rejestrów i kart przez 40 lat;
- udostępnianie wyników badań i pomiarów wpisanych do kart oraz rejestrów niezwłocznie na pisemne żądanie pracownika, byłego pracownika, ich przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika.
Jaką rolę ma do spełnienia służba bhp?
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy powinna:
- rozpocząć działalność już w procesie organizowania produkcji i stanowisk pracy, dbając, aby były one zgodne z wymogami bhp oraz ergonomii, i w miarę możliwości zastosować w tym zakresie bezpieczniejszą technologię, a także odizolować stanowiska pracy niezwiązane z produkcją, w wyniku której dochodzi do narażenia na czynniki szkodliwe, sprawdzić funkcjonowanie maszyn i urządzeń, w szczególności zwiększających bezpieczeństwo pracowników (np. urządzeń wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, wyciągów),
- przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy dokonać analizy przebiegu procesów technologicznych oraz organizacji i sposobów wykonywania pracy,
- ustalić rodzaj procesu technologicznego, przy którym stężenie i natężenie czynników szkodliwych dla zdrowia jest najwyższe, oraz poinformować o tym wykonujących badania i pomiary (nie bez znaczenia dla rzetelności ich wyników jest miejsce pobierania próbek, które powinno być wyznaczone w związku ze sposobem wykonywania pracy),
- przestrzegać terminów wykonywania badań i pomiarów,
- oceniać wyniki badań, czyli porównywać je z aktualnymi wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia znajdującymi się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.),
- w przypadku istotnego narażenia pracowników na czynniki szkodliwe dla zdrowia opracować strategię zmniejszenia ryzyka, natomiast w przypadku przekroczenia NDS i NDN – natychmiast zmniejszyć narażenie w sposób możliwy do wykonania w firmie,
- ustalić sposób przekazywania pracownikom informacji o wynikach badań i pomiarów oraz ich interpretacji,
- sporządzać i przechowywać stosowną dokumentację.
Zagadnienia dotyczące badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy regulują przepisy:
- Kodeksu pracy, dalej: kp,
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 73, poz. 645 z późn. zm.), dalej: rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów.