W ostatnim okresie wdrażanie strategii w organizacjach stało się bardzo popularne zarówno wśród przedsiębiorstw, jak i podmiotów o charakterze niekomercyjnym. Modyfikowane są cele strategiczne organizacji oraz koncepcje ich rozwoju. Czym jest spowodowany wzrost zainteresowania zarządzaniem strategicznym w firmie? Co to jest zarządzanie strategiczne?
Zarządzanie strategiczne jest zbiorem takich działań organizacji, które powodują w efekcie szybką zdolność przedsiębiorstwa do szybkiego dostosowania się do otoczenia. Na zdolność tą składają się takie elementy jak analizy strategiczne z wykorzystaniem narzędzi – na przykład macierz SWOT (analiza słabych i mocnych stron organizacji oraz szans i zagrożeń), a także mechanizmy związane z formułowaniem oraz kontrolą realizacji celów firmy.
Zmienność otoczenia w ostatnim okresie jest coraz dotkliwiej zauważalna. Wynika to z jednej strony z liberalizacji rynków i wprowadzania na niektórych z nich pełnych zasad rynkowych (np. w Polsce – sektor energetyczny, telekomunikacyjny czy usługi pocztowe), ale także z szybko upowszechniających się i rozwijających technologii informatycznych i informacyjnych. Pełna liberalizacja rynku rozumiana jako możliwość swobodnego wyboru dostawcy usług w przypadku usług pocztowych ma nastąpić dopiero w 2009 r.
Jeszcze kilkanaście lat temu nikt się nie spodziewał, że centra księgowe dużych organizacji będą oddalone o setki kilometrów od głównej siedziby i będą zlokalizowane np. w krajach dalekowschodnich, wspomagając na odległość główną działalność biznesową firmy. Nienaturalny dla wielu menedżerów kilkanaście lat temu był brak barier przy lokalizacji procesów wytwórczych. Dzisiaj jednym z głównych kryteriów wyboru lokalizacji dla procesów wytwórczych są koszty pracy – technologia jest łatwa do przeniesienia.
Dynamicznie zmienia się także struktura dominacji na rynkach większości sektorów, co jest spowodowane fuzjami i przejęciami przedsiębiorstw. Akcjonariusze z coraz większym naciskiem dążą do wzrostu wartości organizacji, a co za tym idzie większego zwrotu z zaangażowanego kapitału. Istotnym elementem jest także możliwość dokładnego i ciągłego pomiaru efektywności, a w konsekwencji racjonalności utrzymywania procesów organizacji w wyniku stosowania zaawansowanych technologii informatycznych.
Wskazane przykłady tłumaczą ciągły wzrost wartości mechanizmów zarządzania strategicznego w przedsiębiorstwach, które upowszechniały się na samym początku głównie z uwagi na wzrost konkurencji, później ze względu na skomplikowane procesy globalizacji a w latach ostatnich z uwagi na transformację gospodarki w kierunku gospodarki opartej na wiedzy i informacji.
Zarządzanie strategiczne nie jest jednoznacznie zdefiniowane zarówno w praktyce jak i w teorii zarządzania. W różnych przedsiębiorstwach różny jest zakres tej koncepcji i różna jest tym samym efektywność związanych z nią mechanizmów. Trudno także mówić o jednym modelu zarządzania strategicznego – możemy mówić raczej o jego elementach.
Większość polskich przedsiębiorstw jest jeszcze daleka od wykształcenia pełnych mechanizmów zarządzania strategicznego. Wynika to z konieczności dokładnego uwzględnienia informacji zarządczych, które wypływają z:
- analiz strategicznych,
- założonych celów we wszelkiego rodzaju planach inwestycyjnych i rozwojowych organizacji, jak również procedurach budżetowania wraz z możliwością dokonywania szybkich korekt wynikających ze zmiany celów.
https://lean-management.pl/uslugi/szkolenia/szkolenia-twi/szkolenie-twi/
Mechanizm dotyczący zarządzania strategicznego wymaga przede wszystkim ogromnej elastyczności w podejściu do zarządzania celami organizacji ze względu na fakt, że w każdej organizacji występują różniące się w szczegółach zasady:
- planowania,
- budżetowania czy
- wyznaczania celów.
Inne są priorytety oraz różna jest siła sprzężenia zwrotnego wynikającego ze zmian w otoczeniu i jego wpływu na kształt celów długookresowych. Paradoksalnie jeszcze w chwili obecnej występują przedsiębiorstwa, w których ogólne mechanizmy zarządzania strategicznego są bardzo słabe. Są to w szczególności przedsiębiorstwa, które stosunkowo niedawno spotkały się z zasadami wolnego rynku (niedawni monopoliści).