Franchsing (z ang. franchise – przywilej; czyta się franczajzing) polega na przekazaniu przez działającą już na rynku firmę prawa do korzystania z dobra, które jest jej własnością. Franchising polega na wykorzystaniu przez franchisobiorcę sprawdzonego wzorca np. produktu czy organizacji pracy franchisodawcy.
Kto bierze w tym udział?
- Franchisodawca
- Franchisobiorca
Jak to wygląda? Na czym to polega?
- Przedsiębiorca – franchisobiorca korzysta ze wzoru przedsiębiorstwa franchisodawcy w zamian za opłatę franchisingową (uiszczaną jednorazowo) oraz ustaloną prowizję od obrotu firmy franchisobiorcy.
- Franchisodawca zezwala franchisobiorcy na korzystanie z własnego pomysłu, rozwiązań organizacyjnych, znaku firmowego, technologii, systemu identyfikacji, wzorów dekoracji wnętrz, szkoleń i wiedzy. Franchisobiorca prowadzi własną firmę korzystając z następujących dóbr opracowanych przez licencjodawcę: firmę i jej znak graficzny, produktu – towaru lub usługi opracowanych przez franchisodawcę, promocji – metod promocji i materiałów promocyjnych firmy franchisodawcy, zarządzania oraz schematu organizacyjnego (wewnętrznych procedur planowania, organizowania, motywowania i kontroli).
- Franchsobiorca zobowiązany jest do zastosowania wszystkich zaleceń franchisodawcy dotyczących standaryzacji produktu, usługi czy punktu sprzedaży.
- Franchisodawca zyskuje nowy rynek i nowych klientów nie ponosząc pełnych kosztów utworzenia nowej filii swojej firmy, ale zgadza się na odpłatne przekazanie pewnych tajników działania swojego przedsiębiorstwa (pozostają one jednak zawsze własnością franchisobiorcy).
- Franchisobiorca korzysta z wypróbowanych wzorów działania. Jego ryzyko wejścia na rynek – inwestycyjne i finansowe jest znacznie ograniczone. Jednak umowa franchisingowa ogranicza swobodę działania franchisobiorcy, a nawet uniemożliwia wprowadzanie własnych pomysłów.
Więcej informacji
Wszystkie warunki umowy określone są wstępnie w umowie franchisingowej i szczegółowo w pakiecie franchisingowym. W skład standardowego pakietu franchisingowego wchodzą: znak towarowy, wiedza technologiczna, know how, określenie obowiązków franchisodawców wobec franchisobiorców, opłaty na rzecz franchisodawcy, podręcznik operacyjny (blue print), w którym opisane wszystkie wymienione wcześniej elementy. Podręcznik operacyjny składa się z kilku części, najczęściej opisu systemu franchisingu, zasad udostępniania wiedzy i technologii (w tym zasad użyczania maszyn i urządzeń), procedur organizacyjnych, zasad współpracy w momencie uruchamiania działalności przez franchisobiorcę i w trakcie jej trwania, procedur obowiązujących w ramach współpracy oraz określenia zasad wnoszenia opłat za korzystanie z licencji udzielonej franchisobiorcy.
Krótka charakterystyka systemu franchisingowego (dokładny opis zasad działania) i filozofii prowadzenia działalności gospodarczej franchisodawcy.
W trakcie trwania umowy franchisingowej, franchisingobiorca jest pod opieką i równocześnie kontrolą franchisodawcy. Zwykle jest to początkowa opłata za otrzymanie licencji (an initial franchise fee) oraz w trakcie trwania umowy ” honoraria ” (ang. royalities) lub „opłata za usługi” (ang. fee for services), czasem opłaty te określane są jako: bieżąca opłata franchisingowa (ang. an on-going franchise fee; a royalty) oraz wpłata na wspólny fundusz marketingowy (ang. an advertising contribution; an advertising fee) –ustalana najczęściej jako wielkość procentowa od przychodu franchisobiorcy. Na wysokość wstępnej, jak i bieżącej opłaty franchisingowej mogą mieć wpływ następujące czynniki:
- charakter i zakres wsparcia oferowanego franchisobiorcom przez franchisodawcę,
- środki finansowe, którymi dysponuje franchisobiorca,
- pozycja marki franchisodawcy okres obowiązywania umowy franchisingowej,
- wysokość opłaty na wspólny budżet marketingowy,
- wysokość wstępnych opłat franchisingowych pobieranych przez konkurencję,
- wielkość obszaru, na którym będzie działał franchisobiorca,
- atrakcyjność prowadzenia działalności gospodarczej.
W pakiecie czasem określony jest sposób wynagradzania franchisobiorcy (choć zwykle traktowane jest to jako szczególny przywilej), a także procedura obliczania opłat, które franchisobiorca jest zobowiązany uiszczać na rzecz franchisodawcy w odpowiedniej formie (czek, przelew, płatność kartą kredytową) wraz ze wzorami odpowiednich formularzy.
Co daje dawca franchisingu?
Usługi świadczone przez franchisodawców na rzecz franchisobiorców w okresie uruchamiania działalności
1. Programy szkoleniowe na temat:
- produktów/usług,
- rekrutacji i szkolenia pracowników,
- strategii marketingowej,
- działań konkurencji
- księgowości i sprawozdawczości,
- zarządzanie zapasami,
- systemów informatycznych,
- obsługi wyposażenia i maszyn.
- Pomoc w wyborze lokalizacji.
2. Pomoc przy budowie/remoncie lokalu.
3. System identyfikacji wizualnej
4. Dostarczenie i montaż wyposażenia.
5. Zamówienie pierwszej dostawy produktów
6. Dostarczenie oprogramowania.
7. Pomoc w rekrutacji pracowników.
8. Pomoc w zorganizowaniu kampanii promocyjnej.
9. Przygotowanie działań marketingowych.
Usługi świadczone przez franchisodawców na rzecz franchisobiorców w okresie prowadzenia działalności
1. Doradztwo i konsultacje
2. Stałe szkolenia dla nowych pracowników
3. Prace badawcze nad nowymi produktami.
4. Opracowywanie nowych strategii marketingowych. 5. Wspólne programy zakupowe dla produktów lub usług pochodzących od dostawców zewnętrznych.
6. Kampanie reklamowe i public relations
7. Materiały promocyjne do wykorzystania w punktach franchisingowych.
8. Organizacja udziału w targach.
9. Procedur organizacyjne (system obsługi klientów, system realizacji reklamacji itp.)
10. Wewnętrzne działania PR
Zalety i wady franchisingu
ZALETY umowy franchisingowej dla FRANCHISOBIORCY
- korzysta z wiedzy, doświadczeń, renomy franchisodawca,
- jest przygotowywany i szkolony przez franchisodawcę do prowadzenia działalności ( nie musi mieć własnych doświadczeń) może liczyć na pomoc w wyborze właściwej lokalizacji, przygotowania miejsca działalności, zatrudnieniu właściwych pracowników
- dzięki współpracy zwiększa własną wiarygodność
- ogranicza i obniża ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej
- korzysta z podejmowanych przez franchisodawcę strategii marketingowych, promocyjnych, informacyjnych za niewielka opłatą
ZALETY umowy franchisingowej dla FRANCHISODAWCY
- zwiększa zasięg działania swojej firmy
- rozbudowuje sieć sprzedaży(kanały dystrybucyjne)
- wzmacnia pozycję na rynku
- nie angażuje własnego kapitału
- promuje własną markę
- otrzymuje opłaty wstępne i bieżące za udostępnienie systemu franchisingowego
- zyskuje oddanego interesom partnera
- koszty działań promocyjnych są częściowo pokrywane przez franchisobiorców, co obniża koszty franchisodawcy
- pozbywa się problemów zarządzania personelem
WADY umowy franchisingowej dla FRANCHISOBIORCY
- brak wpływu na warunki umowy franchisingowej
- utrata niezależności
- brak możliwości zapracowania na własną firmę
- ograniczenie inicjatywy
- brak wpływu na strategiczny rozwój firmy
- konieczność podporządkowania się wymaganiom firmy
WADY umowy franchisingowej dla FRANCHISOBIORCY
- franchisobiorcy mogą chcieć się uniezależnić od sieci
- odejście franchisobiorcy oznacza wzrost konkurencji na lokalnym rynku
- franchisobiorcy nie zawsze przestrzegają ustalonych standardów, które wydają im się zbyt wysokie i uciążliwe
- konieczność przeprowadzania kontroli w franchisobiorców
- w zależności o ustalenia sposobu obliczania opłat, franchisobiorcy mogą świadomie zaniżać wielkość przychodów, zysków