Jeżeli zapytacie ekspertów o radę co jest najbardziej istotne dla powodzenia w interesach, to zdecydowana większość odpowie, że krytycznym składnikiem sukcesu w biznesie jest biznes plan. Również jak zapewne wiecie większość pożyczkodawców wręcz żąda przedstawienia jakiegokolwiek opracowania na piśmie, zanim pożyczy pieniądze.
Z drugiej strony zapytajcie przedsiębiorców, czy posiadają jakikolwiek biznes plan. Odpowiedź w zdecydowanej większości będzie, że „nie”. Większość przedsiębiorców winę za taki stan rzeczy kładzie na brak czasu, niedostateczną wiedzę oraz konieczność przeprowadzenia badań w celu opracowania biznes planu. Jeżeli biznes planu jest już opracowywany, to dzieje się tak zazwyczaj dlatego, że jest to wymogiem instytucji finansowej. Gdy uzyskamy pieniądze na swoją inwestycję biznes plan natychmiast ląduje na półce, a przypominamy sobie o nim zazwyczaj wtedy, gdy znowu musimy udać się do banku po kolejne środki finansowe.
Niestety takie postępowanie w wielu przypadkach kończy się w najlepszym przypadku nie osiągnięciem zamierzonych efektów i trudnościami w spłacie pożyczonych pieniędzy. Dlaczego tak postępujemy i nie chcemy pomóc sobie sami. Czy brakiem czasu można wszystko wytłumaczyć? Dobrze napisany biznes plan to swojego rodzaju opowieść pt.”Jak będziesz prowadził swój biznes”. Biznes plan jest okazją do wytyczenia ścieżki po której zamierzasz iść. Prowadzić swoje interesy bez biznes planu, to tak, jakby udać się w podróż bez mapy i bez celu! Oczywiście można to zrobić i wielu tak robi. Jednak jeżeli chcesz sprostać konkurencji, to musisz posiadać plan działania. Opracowanie biznes planu wcale nie musi być skomplikowanym i pracochłonnym procesem. Mitem jest, że opracowanie biznes plan przerasta możliwości przeciętnego przedsiębiorcy. Praca nad biznes planem powinna być procesem ciągłym.
Raz opracowany, nawet w zarysach biznes plan powinien być monitorowany i uaktualniany. Powinno to być opracowanie dynamiczne. Zmieniają się realia, które nas otaczają i na te zmiany powinien również odpowiadać twój biznes plan. Jeżeli włożysz w to opracowanie – które przecież ma tylko tobie służyć – choć trochę serca, to na pewno czas włożony w to opracowanie zwróci się wielokrotnie.
Co w takim razie powinien zawierać biznes plan ? Na tak postawione pytanie nie ma jednej odpowiedzi, która obowiązywałaby w każdym przypadku. Biznes plan powinien nie tylko zawierać opis nowego przedsięwzięcia biznesowego lub produktu, ale również opis tego, jak będziemy zarządzać planem marketingowym, planem rozwoju i produkcji oraz finansowaniem nowego przedsięwzięcia.
Biznes plan powinien również zawierać harmonogram działań, w którym muszą zostać określone punkty kontrolne oraz cele do osiągnięcia. Równie ważne jest dla kogo piszemy biznes plan. Jeżeli piszemy biznes plan dla siebie to możemy być bardziej zorientowani na osiągnięcie konkretnego celu, który powinien przynieść nam sukces. Jeżeli piszemy dla pożyczkodawcy (banku, funduszu venture capital lub nawet potencjalnego współinwestora), to powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na opis działań, które doprowadzą do wygenerowania odpowiedniego zysku przez nasze przedsięwzięcie biznesowe.
W każdym biznes planie można wyodrębnić kilka elementów, które powinny znaleźć się w każdym tego typu opracowaniu:
- opis przedsięwzięcia (stan prawny, lokalizacja, lista udziałowców)
- opis produktu lub usługi (co będzie sprzedawać i jak to będziemy produkować lub pozyskiwać)
- plan marketingowy (analiza rynku i konkurencji, strategia sprzedaży, reklama)
- plan zatrudnienia – zarządzania (struktura organizacyjna, odpowiedzialność, plan operacyjny)
- plan finansowy (projekcje czasowe, finansowanie, analiza finansowa)
Aby opracować biznes plan musimy zgromadzić niezbędne informacje, które będą stanowiły podstawę do opracowania poszczególnych elementów biznes plan. Po zgromadzeniu tych materiałów musimy poddać je odpowiedniej obróbce, aby mogły stanowić części biznes planu. Większość materiałów koniecznych do opracowania biznes planu jest w naszym posiadaniu, bo wynikają one wprost z naszego pomysłu na nowy biznes. Jest to kolejny argument przemawiający za tym, aby samemu opracować biznes plan przedsięwzięcia, które będziemy potem realizowali. Jeżeli zlecimy opracowanie biznes planu na zewnątrz, to w każdym przypadku powinniśmy ściśle współpracować z osobą, która będzie przygotowywała nasz biznes plan. Jak pokazuje praktyka zlecenie biznes planu na zewnątrz i poleganie wyłącznie na kontrahencie, który opracowuje dla nas biznes plan jest w wielu przypadkach działaniem nieefektywnym.
Elementem biznes planu, którego opracowanie w wielu przypadkach sprawia duże trudności jest definiowanie rynku oraz konkurencji. To są dane, które niejednokrotnie nie jesteśmy w stanie uzyskać lub ich uzyskanie związane jest z dużym dodatkowym kosztem. Jeżeli nie stać nas na skorzystanie z danych firm konsultingowych to jedynym miejscem gdzie możemy zebrać informacje jest Internet. Niestety w polskich realiach nie jest to narzędzie w pełni skuteczne. Natomiast w przypadku rynku amerykańskiego istnieje już pokaźna ilość ogólnie dostępnych miejsc skąd można czerpać użyteczną i co najważniejsze aktualną wiedzę dotyczącą rynku i konkurencji. Ponieważ również w „polskim” Internecie powstaje coraz więcej firm i wortali biznesowych, z których część zgromadziła już całkiem sporą ilość informacji, należy mieć nadzieję, że sytuacja szybko ulegnie ilościowej i jakościowej zmianie w aspekcie dostępu do informacji z zakresu różnych branż i rynków.