Metody doskonalenia systemu zarządzania jakością

W projekcie normy ISO 9001:2000 były sugestie, aby wprowadzić jako wymóg mierniki kosztowo-finansowe, w tym koszty jakości. Jednak liczne głosy klientów oraz jednostek certyfikujących sprzeciwiały się takiemu wymogowi – obowiązujące ustawy o rachunkowości mogły bowiem powodować różne w każdym kraju implikacje podatkowe. Odstąpiono od tej propozycji, ale pojawiła się norma ISO 10014, która daje możliwość wyboru, jakie mierniki i wskaźniki może organizacja wprowadzić w swoim systemie zarządzania.

Wytyczne przedstawione w normie ISO 10014: 2006 nie są wymogiem, lecz dają podstawę do samooceny, w jakim stopniu Twoja organizacja może wykazać, że wykracza poza standard ISO 9001:2000. Nowością normy ISO 10014 jest zbiór technik, narzędzi oraz mierników. Co prawda norma ISO 9004:2000 wskazuje na możliwość samooceny, jednak norma ISO 10014 zdecydowanie uszczegóławia oraz ułatwia podjęcie decyzji w tym zakresie. Warto więc powołać zespół do rozpatrzenia zasad zarządzania i wspólnie dokonać przewartościowania istniejących mierników a być może wprowadzić nowe.

Aneks B do normy ISO 10014 wyszczególnia 79 narzędzi i technik (jako sumaryczne rekomendacje) które organizacja może wykorzystać w doskonaleniu systemu zarządzania jakością. Wymienione zostały przykładowo następujące znane metody:

  1. Analiza SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats analysis) – określenie słabych i mocnych stron zidentyfikowanego procesu oraz szanse i zagrożenia.
  2. Analiza FMEA (Failure Modes and Effects Analysis) – analiza przyczyn i skutków powstania potencjalnych niezgodności (wad)  w projektowaniu i/lub w procesach.
  3. QFD (Quality Function Deployment) – rozwinięcie funkcji jakości, tzn. proces wyprzedzający planowanie jakości.
  4. BSC (Balanced scorecard)  zrównoważona karta wyników  – tworzenie organizacji zorientowanej na strategię w czterech perspektywach: finansowej, klienta, wewnętrznych procesów oraz wiedzy i rozwoju kwalifikacji pracowników.
  5. Benchmarking (działania porównawcze) – porównywanie własnych procesów z procesami organizacji uznanych powszechnie za wiodące.
  6. Brainstorming (burza mózgów) – identyfikacja możliwych rozwiązań problemów oraz potencjalnych możliwości do poprawy jakości. Praca w zespołach problemowych.
  7. Analiza Pareto – ustalanie niezgodności od największej do najmniejszej i analiza przyczyn dla największej i najczęściej występującej.
  8. OJT (On the Job Training) – szkolenia na stanowiskach pracy w zespołach dwuosobowych lub w małych grupach, analiza występujących problemów na stanowiskach pracy,  przez ich wykonawców.
  9. Audits (audity wewnętrzne) – systematyczne planowanie i przeprowadzanie auditów systemu, procesów, wyrobu. Wykorzystanie kryteriów opracowywania programów auditów, dobór auditorów wewnętrznych. Audity trzeciej strony – klientowskie oraz wykorzystywanie wyników (norma ISO 19011).
  10. Risk analysis – szacowanie ryzyka przedsięwzięcia, zlecenia, procesu w każdym obszarze organizacji, zwłaszcza dla nietypowych usług/produktów oraz dla projektów o dużym znaczeniu.
  11. OD (Organizational Development) – zarządzanie zmianami, a więc  „rozmrażanie” istniejących rozwiązań, wprowadzanie nowych (transformacja), „zamrażanie”. Pragmatyka zmian w oparciu o wiedzę behawioralną i jej wykorzystanie poprzez koncepcję rozwoju organizacyjnego.
  12. ROI (Return of Investment analysis) – analiza zwrotu zainwestowanego kapitału.
  13. PP (payback period analysis) – okres  zwrotu kapitału, ocena czasu jaki upłynie do momentu odzyskania całkowitej kwoty pierwotnej inwestycji.
  14. CRM (Customer Relationship Management) – metodyka monitorowania i zbierania informacji o swoich aktualnych i potencjalnych klientach, percepcja satysfakcji (badania rynku, testy rynkowe, ankietyzacja klientów, analiza produktów konkurencji na rynku, analiza błędów w zwrotach – reklamacje).
  15. Just-in  Time Sourcing – dostarczanie na określony, ustalony czas produktów, kształtowanie współpracy z dostawcami.

Szkolenie z IATF 16949:2016