Akcjonariat pracowniczy – rozprowadzanie akcji firmy wśród pracowników, często nie dopuszczane do ogólnego obiegu.
Algorytm – technika działania, Alg. działania: określane też minaem zasad prakseologicznych, mają charakter uniwersalny; alg. procesu decyzyjnego nie podaje jak podejmowa ć decyzje np.. finansowe, ale jak racjonalnie dokonywać wszelkich wyborów. wyznacza w postaci klejnych faz (etapów) tok (sposób) postępowania w określonych sytuacjach.
Algorytm działania zorganizowanego – dzielony jest na fazy: określenie celu działania,zbieranie środków koniecznych dla zrealizowania celów i środków dostępnych realizatorom, planowanie działania, gromadzenie i porządkowanie koniecznych środków materialnych’ ludzkich i informacji, realizacja przedsięwzięcia zgodnie z planem, kuntrola uzyskanych efektów.
Algorytm procesu decyzyjnego – dzielony jest na nast.. etapy: dostrzeżenie i sformułowanie problemu, zbieranie informacji określających jego istote i umożliwiających jego całościową analizę, proponowanie alternatywnych rozwiązań problemu, ocenę alternatyw i wybór rozwiązania najlepszego z mozliwych, sprawdzanie w fazie realizacji, czy przyjete rozwiązanie daje w praktyce zamierzone efekty.
Algorytmy twórczego myślenia – punktem wyjścia jest problem, istota jest jego właściwe określenie (identyfikacja); wyróżnia się procesy: wylęgania się, inkubacji – pomysłów, polegający na porządkowaniu informacji, poszerzaniu pola myślenia; olśnienie – często niespodziewane nagłe odkrycie rozwiązania.
Autorytet formalny – (wynikający z nominacji) zgodnie z normami prawa upoważnienie do dysponowania zasobami firmy, udzielonymi przez właściciela.
Centralizacja – koncentrowanie uprawnień decyzyjnych na wyższych szczeblach zarządzania.
Centrum (ośrodek) zysku – wyodrębniona część przedsiębiorstwa samodzielnie realizująca wynik finansowy (zysk) i odpowiedzialna za jego wysokość; w centrum zysku „pod jednym dachem” i pod jednym kierownictwem znajduje się cały proces prowadzący do wytworzenia określonego produktu sprzedawanego określonym klientom i przynoszącego określony efekt finansowy w wyniku poniesienia określonych finansowo i rzeczowo nakładów.
Consulting – działalnośc doradcza dla organizacji, realizowana przez wyspecjalizowanych i niezależnych od organizacji ekspertów.
Decentralizacja – delegowanie uprawnień na różne szczeble organizacji.
Decyzja – świadomy wybór jednego spośród rozpoznanych i uznanych za możliwe wariantów przyszłego działania.
Decyzje kalkulacyjne – dochodzenie do dokonania wyboru drogą kalkulowania kosztów i zysków związanych z przyjęciem każdego z możliwych wariantów działania.
Decyzje negocjacyjne – występuje wówczas gdy w proces decyzyjny zaangażowanych jest wiele podmiotów o odrębnych lub sprzecznych interesach, dokonanie wyboru wymaga wielu uzgodnień i, argumentacji, wzajemnego przekonywania się kompromisów.
Decyzje proceduralne – do rozwiązania problemu dochodzi się przez zastosowanie znanej procedury, np.. Administracyjnej.
Decyzje w sytuacji niepewności – decydent nie jest w stanie przewidzieć wszystkich skutków podjęcia danej decyzji, ani określić prawdopodobieństwa wystąpienia tych które jest w stanie przewidzieć.
Decyzje w sytuacji pewności – skutki każdego z możliwych wariantów działania są pewne i można je z góry przewidzieć.
Decyzje w sytuacji ryzyka – skutki zastosowania poszczególnych rozwiązań mogą być tylko prawdopodobne, ale prawdopodobieństwo to można określić z góry.
Domena działania organizacji – obraz firmy uzyskany dzięki odpowiedzi na pytania: jakie potrzeby rynku ma ona zaspokajać, jaką firma chce i może być teraz i w przyszłości oraz na czym polegać ma jej doskonałość w obsługiwanym segmencie otoczenia?
Empatia – wczuwanie się w motywy, postawy i emocje innych ludzi ( wchodzenie w ich buty), rozumienie, dlaczego zachowują się tak, a nie inaczej.
Formalizacja – określenie w formie dok. realizowanych przez org. celów, struktur, norm i wzorców działania.
Grupa formalna – zespół ludzi wyodrębnionych celowo do realizacji określonych celów, posiada uprawnienia nadane przez organizację.
Grupa nieformalna – dobrowolna, spontaniczna, tworzona przez uczestników org. na bazie więzi nieformalnych.
Holding – organizacja skupiająca kontrolne pakiety innych spółek, zatrzymując pośredni wpływ na ich kierowanie.
Indywidualne planowanie kariery – proces, podczas którego konkretna osoba wytycza sobie cel lub cele profesjonalne, które zamierza osiągnąć i wyznacza ścieżkę kariery.
Kanał dystrybucji – wewnętrzna struktura przed. oraz instytucje zew., za pomocą których towary lub usługi przemieszczane są z miejsca ich wytworzenia do miejsc konsumpcji.
Kariera – droga rozwoju profesjonalnego, kolejne zdobywanie coraz wyższych stanowisk (kariera pionowa) i )lub) specjalizacji (kariera pozioma, alternatywna).
Kierowanie – powodowanie pożądanych zachowań innych osób, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz organizacji.
Komunikowanie się – obieg informacji wew. organizacji oraz wymiana informacji z otoczeniem; sztuka komunikowania się polega z jednej strony na przekazywaniu właściwym adresatom we właściwym czasie komunikatów, które zostaną zrozumiane zgodnie z intencją nadawcy i wywołają zamirzony przez niego skutek; z drugiej – zdolności do właściwego odbioru komunikatów nadawanych przez innych.
Koncepcja firmy – sformułowanie dla bliższej i dalszej przyszłości alternatywnych odpowiedzi na pytania: co chcemy osiągnąć i kim będziemy dla naszych klientów.
Koncern – duża org. gosp. grupująca przedsięb. zbliżone profilem, struktura dywizjonalna.
Konglomerat – koncern, grupujący przed. o różnym profilu. Konsorcjum – powiązania kapitałowe.
Kontrola – sprawdzenie zgodności rzeczywiście realizowanych działań i ich wyników z przyjetymi założeniami.
Kształcenie i rozwój – elementy systemu personalnego mające na celu uzupełnienie wiedzy niezbędnej do prawidłowego wykonywania przez pracownika zadań na aktualnym stanowisku oraz rozwój dodatkowej wiedzy, umiejętności i kompetemcji pod kątem awansu, przesunięcia lub zmiany organizacyjnej; kształcenie i rozwój są również sposobami poszerzania horyzontówuczestników organizacji, rozwijania takich cech, jak innowacyjność i przedsiębiorczość; mogą być stosowane jako nagrody samoistne.
Kształtowanie potencjału społecznego organizacji – wybór kierunków i sposobów świadomego tworzenia ilościowych i jakościowych charakterystyk grupy społecznej złożonej z osób zatrudnionych w organizacji i współpracujących z nią.
Kultura organizacji – utrwalony tradycją kodeks wartości, wzorców zachowań, symboli, postaw i orientacji.
Marketing – kompleksowa działalność na drodze: producent – konsument.
Misja organizacji – fundamentalny ( często zresztą nieosiągalny), a równocześnie unikatowy stan przyszły, do którego organizacja zmierza. Misja jest ogólnym stwierdzeniem najbardziej podstawowych intencji. Często zamieszcza się ją w statutach organizacyjnych i (lub) corocznych sprawozdaniach firm.
Model kapitału ludzkiego – podejście do zarządznia potenc. społ. opierające się na założeniu, ze człowiek uczy się i zmienia całe życie; organizacja stawia na zatrudnienie długookresowe i traktuje personel jako zasób, w który można i należy inwestować.
Model sita w zarządzaniu potencjałem społecznym – podejście, zgodnie z którym organizacja jest przede wszystkim selekcjonerem zasobów ludzkich: dociera do najlepszych spośród możliwychkandydatów na pracowników i stopniowo odsiewa gorszych.
Nisza rynkowa – wyodrębniona na rynku grupa odbiorców lub wyodrębniona geograficznie część rynku.
Normy i wartości – uświadamiane i nieuświadamiane kryteria, które pozwalają odróżnić stany pożądane od niepożądanych , wtym dobro od zła.
Optymalizacja decyzji – poszukiwanie wariantu decyzji które maxymalizuje lum minim. określoną funkcję celu na podstawie wybranego kryterium.
Organizacja formalna – system koordynacji działań jednostek i grup, które różnią się od siebie preferencjami, dostępną im informacją, interesami, posiadaną wiedzą oraz kwalifikacjami.
Organizacja ucząca się (zdolna do uczenia się) – organizacja adaptująca się do zmiennych warunków oraz zapewniająca stałe doskonalenie się uczestników, czyli nabywanie przez nich nowych umiejętności, możliwości, wzorców działania; istotnym elementem uczenia się jest uzyskiwanie informacji na temat popełnianych przez siebie błędów i wskazówek, w jaki sposób należy te błędy skorygować.
Organizacja w sensie czynnościowym – czynność organizowania, czyli świadomego i celowego porządkowania zbioru działań, zasobów i instrumentów działania.
Organizacja w sensie instytucjonalnym – syst. społ- techniczny utworzony sztucznie dla realizowania określonych misji, wartości i celów. posiada wew strukturę.
Organizacja w sensie rzeczowym – zbiór elementów uporządkowanych w według jakiejś zasady i powiązanych wjedną całość, w tym znaczeniu jest to synonim „systemu”.
Organizacyjne plany karier – plany precyzujące organizacyjne kariery w kontekście przyszłych potrzeb firmy, ustalające potencjalnych kandydatów do awansu; istotnym elementem tych planów jest księga dziedziczeń, zawierająca listę możliwych następców osób zjamujących konkretne sanowisko. Organizowanie – grupowanie zasobów materialnych i ludzkich oraz ustalanie relacji miedzy nimi.
Otoczenie burzliwe – o dużej dynamice zmian dokonujących się gwałtownie i w sposób trudny do przewidzenia.
Otoczenie organizacji – przyrodnicze, materialne, prawne, instytucjonalne , społeczne składniki rzeczywistości w której funkcjonuje dana org. które wywierają na nią wpływ lub ulegają jej wpływowi.
Otoczenie społeczno kulturowe – zespół norm i wartości, wzorców zachowań i symboli przestrzegane przez członków i otoczenie organizacji.
Otoczenie stabilne – w którym nie zachodzą z pktu widzenia danej org. zmiany lub zachodzą w sposób ewolucyjny i dający się przewidzieć.
Planowanie – określanie sekwencji przyszłych działań oraz środkówniezbędnych do ich realizacji.
Planowanie karier – proces łączenia indywidualnych planów karier pracowników z planami organizacyjnymi; odbywa się na ogół na wyższym szczeblu drabiny hierarchcznej; odpowiedzialnym za to planowanie jest dział personalny.
Planowanie personelu – proces mający na celu identyfikacje przyszłych organuzacyjnych potrzeb (wymogów stawianych wobec systemu personalnego) oraz przygotowywanie programów przejścia od stanu istniejącego od pożądanego.
Płaca – podstawowy składnik systemu wynagrodzeń, wydatki pieniężne i rzeczowe ponoszone przez organizację na opłacenie pracy wykonywanej przez jej uczestników; do najczęściej występujących składników płac należą: płaca zasadnicza, premia, dodatek służbowy oraz dodatek funkcyjny.
Podsystem organizacji – dająca się wyodrębnić według jakiegoś kryterium część lub grupa elementów wchodzących w skład organizacji (systemu)
Proces decyzyjny – proces przechodzenia od problemu do jego rozwiązania lub do zbioru możliwych wariantów działania do wyboru jednego z nich.
Przedsiębiorstwo komunalne – przed. będące społeczną własnością samorządu lokalnego. Najczęściej to przed. użyteczności publicznej, a nie typowe podmioty rynkowe. Działają na rzecz potrzeb lokalnej społeczności i zarządzane są w jej imieniu pod nadzorem lokalnej administracji.
Przedsiębiorstwo państwowe – należy prawnie do skarbu państwa.
Public relations – działania znierzające do wytwożenia pozytywnego obrazu firmy w opinii pblicznej.
Rekrutacja – przyciąganie przez organizację wystarczająco duzej , z pkt-u widzenia celów selekcji, puli kandydatów; akcja rekrutacyjna powinna być przeprowadzona zgodnie z ustaleniami planu personelu.
Rola przywódzcy – rola społeczna polegająca na wytyczaniu celów, mobilizacji zespołu do ich osiągnięcia oraz tworzeniu zespołów organizacyjnych i materialnych warunków działania.
Rozwój organizacji – zachodzące w danej organizacji zmiany ilościowe i jakościowe (przekształcenia strukturalne, technologiczne i kulturowe, itd.) które sprzyjają przetrwaniu, stabilności i rozwojowi w przyszłości. Nie każdy wzrost i zmiana jakościowa oznaczają rozwój.
Saaty’ego technika – metoda matematyczna pozwalająca na określenie hierarchii ważności poszczególnych staekholders.
Segment rynku – jednorodna pod względem preferencji i pootrzeb grupa odbiorców.
Selekcja – zbieranie iformacji o kandydatach na uczestników organizacji i wybór osoby (osób) najbardziej odpowiedniej na wakujące stanowisko pracy. Selekcji dokonuje się wśród kandydatów zgłoszonych w procesie rekrutacji.
Silne strony organizacji – kontrolowane przez nią całkowicie lub częściowo zasoby, które wyróżniają się w sposób pozytywny w otoczeniu i w gronie jej konkurentów.
Słabe strony organizacji – te aspekty funkcjonowania firmy, które ograniczają sprawnośc i mogą blokować jej rozwój w przyszłości.
Społeczny podsystem organizacji – ogól ludzi będących uczestnikami organizacji, powiązanych między sobą realizacją wspólnego celu i różnego typu więziami formalnymi i nieformalnymi.
Spółdzielnia – organizacja powstała z wkładów rzeczowych lub kapitałowych wnoszonych przez udziałowców, funkcjonująca na ich rzecz i ryzyko, a często przez nich prowadzona. W spółdzielni obowiązuje równoprawność członków co wyraża się m.in. w tym, że każdy z nich dysponuje tylko jednym głosem przy podejmowaniu uchwał przez walne zgromadzenie członków. Inne, w przypadku spółki akcyjnej, są też reguły podziału zysku spółdzielni.
Spółka akcyjna – organizacja emitująca własne papiery wartościowe (akcje), sprzedająca je osobom fizycznym i prawnym i wypłacająca im z tego tytułu roczne dywidendy z zysku. Nabywcy akcji (akcjonariusze) są właścicielami akcji, ale nie są właścicielami składników majątkowych organizacji.
Spółka cywilna – (osobowa) organizacja będąca własnością kilku lub większej liczby osób fizycznych (wspólników), które zainwestowały kapitał (udziały) w jej utworzenie. Za zobowiązania wobec osób trzecich odpowiadają całym swoim majątkiem. Spółka taka działa w imieniu, na rzecz i ryzyko wspólników, którzy dzielą się zyskiem proporcjonalnie do zaangażowanych wkładów.
Spółka joint venture – nowa samodzielna organizacja utworzona wspólnie przez dwa lub więcej przedsiębiorstw. One same nie wchodzą w jej skład, sa jej współwłaścicielami – wspólnikami i z tego tytułu pobierają dywidendy i wpływają na zarządzanie nią.
Spółka z o.o. – forma spółki prawa handlowego, w której wspólnicy odpowiadają za zobowiązania org. tylko do wysokości zainwestowanego kapitału, ale nie odp. swoim majątkiem osobistym.
Stakeholders – przede wszystkim organizacjie i grupy społeczne w otoczeniu firmy, które są w jakiś sposób uzależnione od niej i (lub) które wpływają (lub mogą wpływać) na jej funkcjonowanie.
Strategia – ustalanie długofalowych celów (strategicznych) i sposobów ich realizacji.
Strategia marketingowa – ogólne zamierzenie i zarazem dążenie przedsiębiorstwa w zakresie produkcji i sprzedaży wybranego produktu na wybranym rynku.
Strategia organizacji – przyjęta przez kierownictwo spójna koncepcja działania, której wdrożenie ma zapewnić osiągnięcie fundamentalnych celów długookresowych w ramach wybranej domeny działania.
Strategiczne zarządzanie potencjałem społecznym organizacji – zarządzanie personelem ściśle powiązane z formułowaniem i realizacją strategii organizacji; z jednej strony, strategia personalna może wyznaczyć kierunek organizacji jako całości, może zawierać w sobie przewagę konkurencyjną; z drugiej – system kadrowy powinien byc tak skomponowany, by maksymalnie umozliwić realizację strategii firmy.
Struktura federacyjna, dywizjonalna typu „M” ( M- multidivisional structure) – struktura słabo zintegrowna, o znacznym stopniu samodzielności tworzących ja części, połączonych wspólnym kierownictwem, które ustala strategiczne cele całości.
Struktura formalna organizacji – struktura zapisana w dokumentach organizacyjnych.
Struktura organizacji – układ złożony z poszczególnych elementów organizacji (pionów, komórek, pojedynczych stanowisk) oraz ich wzajemnych powiązań (więzi).
Struktura spójna, jednolita typu „U” (unitary structure) – struktura silnie zintegrowana, poszczególne jej części nie mogą istnieć i funkcjonować w oderwaniu od innych.
Substytucja – zastąpienie, możliwość zaspokojenia tej samej potrzeby różnymi produktami.
System karier alternatywnych – rozwiązanie polegające na przydzieleniu pracownikom szczególne twórczym lub pragnącym rozwijać swoje specyficzne umiejętności (np.. techniczne) zadań umożliwiających im rozwój, jakiego pragną, i tworzenie dostosowanej do ich celów ścieżki kariery; pracownicy otzrymują stopnie specjalizacyjne i uzyskuja możliwość ubiegania się o coraz wyższe tytuły, podobnie jak ma to miejsce w placówkach naukowych.
System ocen pracowników – formalna metoda określonego wartosciowania (ewaluacji) pracy i uczestnictwa osób zatrudnionych w organizacji; ocena obejmuje zazwyczaj zarówno ilościowe jak i jakościowe aspekty uczestnictwa.
Sytuacja decyzyjna – a) sytuacja stawiająca człowieka wobec konieczności rozwiązania jakiegoś problemu droga dokonania wyboru jednej z możliwych wersji rozwiązania; b) zbiór uwarunkowań subiektywnych i obiektywnych wpływających na rozpoznanie problemu oraz sam proces dokonywania wyboru.
Techniczny podsystem organizacji – zbiór metod, technik działania, urządzeń i aparatów stosowanych przez ludzi w procesie realizowania celów i funkcji organizacji.
Wartość produktu dla klienta – zdolnośc do zaspokajania jego potrzeb.
Wewnętrzny rynek pracy – osoby zatrudnione w firmie, wśród których, w procesie wew rekrutacji poszukuje się kandydatów na wolne stanowiska.
Więź funkcjonalna – stosunki łączące elementy organizacji realizujące logicznie powiązane, współzależne ze względu na cel, zbiory zadań (funkcje).
Więź informacyjna – powiązania polegające na wzajemnym przekazywaniu sobie i wymienianiu informacji.
Więź służbowa – stosunki nadrzędności i podporządkowania łączące formalnych kierowników( przełożonych) z ich podwładnymi.
Więź technologiczna – powiązania wynikające z logiki stosowanych powiązań technologicznych, łączące ludzi i stanowiska pracy zaangażowane w realizację określonego procesu wytwarzania.
Wzrost organizacji – powiększanie się rozmiarów org. na różnych skalach: wielkość zatrudnienia, zaangażowanego kapitału, udział w rynku.
Zarządzanie – 1) swego rodzaju „wędrówka przez chaos”, której istotą jest panowanie nad różnorodnością i przekształcenie potencjalnego konfliktu we współpracę; 2) konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zarządzającemu elementów: pomysłów, ludzi i relacji między nimi, instytucji formalno-prawnych, środków materialnych (maszyn, urządzeń, budynków, materiałów, wyrobów gotowych itp.) i pieniężnych, a także praw do dysponowania nimi. „Zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi. Jego celem jest takie współdziałanie wielu osób, które pozwala zneutralizować słabości i maksymalnie wykorzystać talenty i silne strony uczestników (Drucker).
Zarządzanie potencjałem społ organizacji – funkcja koncentrująca się na rekrutacji i selekcji pracowników, ich nagradzaniu karaniu i rozwoju.
Zasoby organizacji – ogól rzeczy, ludzi, informacji i środków finansowych, jakie organizacja posiada lub którymi może dysponować, chociaż prawnie nie stanowią jej własności.
Zewnętrzny rynek pracy – aktywna zawodowo część populacji poza org. poszukująca pracodawcy. na rynek ten skierowana jest rekrutacje zewnętrzna.